Czym jest ślad węglowy?

Czym jest ślad węglowy?

Ślad węglowy, czyli suma emisji gazów cieplarnianych wywołanej przez jedną osobę, produkt lub organizację jest jednym z najważniejszych czynników ekologicznych, na których zwraca się dziś uwagę mówiąc o bardziej świadomym i zrównoważonym rozwoju i współżyciu ze środowiskiem. Gazy cieplarniane przyczyniają się m.in. do globalnego ocieplenia, powodując podnoszenie się średniej temperatury atmosfery przez zatrzymanie energii słonecznej przy powierzchni. Dla środowiska jest to wyjątkowo negatywne zjawisko, ale właściwie każde działanie współczesnego człowieka wiąże się z pozostawieniem po sobie śladu węglowego. Jak rozumieć go w kontekście działania różnego rodzaju firm i organizacji? Jak wylicza się ślad węglowy produktu i dlaczego warto mieć jego świadomość?

Czym jest ślad węglowy?

Definicja śladu węglowego opisuje go jako całkowitą sumę emisji gazów cieplarnianych wywołanych przez daną osobę, organizację, wydarzenie lub produkt. W skład śladu węglowego wchodzą emisje dwutlenku węgla, metanu, tlenku azotu i innych gazów cieplarnianych, wyrażanych w ekwiwalencie CO2. Ślad węglowy można wyliczać na przestrzeni roku, konkretnego wydarzenia, a dla produktów, często na podstawie ich całego cyklu życia. Zakłady produkcyjne, korzystanie z nowych technologii, generowane śmieci, poruszanie się samochodami, nadmierne użycie plastiku – wszystkie składają się na większy ślad węglowy, który dla środowiska jest wyjątkowo niekorzystny. Szacuje się, że przeciętny Polak emituje w ciągu roku ponad 8 ton dwutlenku węgla, choć oczywiście ilość ta będzie zależała od sposobu ogrzewania domu, zwyczajów transportowych, tego co jemy i jak pozbywamy się śmieci czy ile prądu zużywamy. Realnie, każdy ma wpływ na własny ślad węglowy i powinien czuć się za niego odpowiedzialny. Nawet małe zmiany wprowadzone w codziennym życiu każdego człowieka mogą przełożyć się na zauważalne zmiany w skali globalnej.

Ślad węglowy

Rozmawiając o śladzie węglowym nie sposób nie zwrócić uwagi w stronę produktów trafiających na rynek, napędzających konsumpcjonizm i zwiększających ślad węglowy zostawiany przez pojedynczego człowieka. Przedsiębiorstwa, które działają w kierunku bardziej ekologicznych rozwiązań i szerzenia świadomości odpowiedzialności ekologicznej interesują się śladem węglowym szczególnie mocno, starając się podejmować działania redukujące ślad węglowy swojej działalności oraz pojedynczych produktów. Bardziej wydajne i bezpieczniejsze ekologicznie metody produkcji, materiały pozyskiwane ze zrównoważonego wydobycia, korzystanie z odnawialnych źródeł energii czy wprowadzanie jasnego sposobu monitorowania cyklu życia produktu i maksymalnego wydłużania go w celu redukcji powstających odpadów to główne kroki, jakie podejmuje dziś coraz więcej przedsiębiorstw.

Jak wylicza się ślad węglowy produktów?

Istnieją dwie główne metody obliczenia cyklu życia produktów, pozwalających oszacować jego ślad węglowy i zaplanować bardziej zrównoważoną drogę produktu od wstępnych etapów produkcji aż po użytek i utylizację. Metody te do „od kołyski do bramy” oraz „od kołyski do grobu”, przy czym pierwsza wskazuje na badanie drogi produktu do momentu opuszczenia zakładu produkcyjnego i trafienia do rąk klienta, natomiast druga na cały cykl życia produktu aż do utylizacji.

Metoda „od kołyski do bramy” (from cradle to gate) kładzie nacisk na fazy powstawania produktu, począwszy od wydobycia surowców, przez ich przetworzenie i okres produkcji, aż do wydania produktu do rąk klienta. Metoda „od kołyski do bramy” jest z perspektywy producentów znacznie łatwiejszą i dokładniejszą metodą wyliczania śladu węglowego – mając świadomość źródła pozyskiwania surowców i możliwość prześledzenia ich drogi do etapu produkcji i w trakcie przygotowania produktu, producenci mogą realnie zmierzyć wiele procesów i wpłynąć na nie, redukując ślad węglowy. W metodzie „od kołyski do grobu” jest to znacznie trudniejsze, bo choć początkowe etapy pokrywają się z tymi z metody pierwszej, a sama metoda uwzględnia wszystkie etapy wytworzenia i unieszkodliwienia produktu, od wydobycia surowców do utylizacji, prześledzenie tych odbywających się poza zakładem produkcyjnym jest znacznie trudniejsze. Firmy powinny oczywiście ponosić za nie częściową odpowiedzialność, budując świadomość ekologiczną wśród swoich klientów i stawiając na możliwie najdłuższą żywotność produktów, ale sam proces śledzenia śladu węglowego na podstawie metody „od kołyski do grobu” jest mniej dokładny i daje zbyt dużą granicę błędu.

Szerzenie świadomości ekologicznej

Dlaczego warto znać i wyliczać ślad węglowy?

Zmiany klimatyczne i negatywny wpływ człowieka na otaczające środowisko doprowadziły już do wielu trudnych, nieodwracalnych zmian i wyniszczenia naturalnych zasobów Ziemi. Świadomość ekologiczna człowieka wzrasta powoli, ale podejmowane przez firmy działania pro-środowiskowe zdecydowanie poprawiają wynik i pozwalają na funkcjonowanie człowieka na ziemi w sposób bardziej zrównoważony. Wykonywanie obliczeń śladu węglowego dla produktów pozwala producentom wprowadzić działania redukujące ten ślad już na etapie pozyskania surowców i produkcji, ale jest też pomocne dla klientów zwracających uwagę na wpływ kupowanego produktu czy usługi na klimat.