Na czym polega ocena zgodności urządzeń ciśnieniowych?

Na czym polega ocena zgodności urządzeń ciśnieniowych?

Producenci wprowadzający urządzenia ciśnieniowe na rynek w krajach Unii Europejskiej są zobowiązani do uzyskania certyfikatu zgodności zgodnego z dyrektywą PED, wydawanego przez jednostkę notyfikowaną. Certyfikat jest formalnym potwierdzeniem, że wprowadzane do sprzedaży urządzenia są bezpieczne do użytkowania, a ich produkcja została na każdym etapie zweryfikowana zgodnie z założeniami obowiązujących standardów Dyrektywy ciśnieniowej. Na czym polega w praktyce ocena zgodności urządzeń ciśnieniowych, jakie urządzenia jej podlegają i czym różnią się od siebie certyfikaty PED oraz ASME?

Czym są urządzenia ciśnieniowe?

Inspekcja niezbędna do uzyskania certyfikatu ASME lub PED i uzyskania pozytywnej oceny zgodności urządzeń ciśnieniowych jest przeprowadzana obowiązkowo dla zbiorników ciśnieniowych (i ich układów oraz podzespołów), kotłów parowych i energetycznych (oraz ich podzespołów), zbiorników grzewczych, części wykorzystywanych w elektrowniach jądrowych, a także zaworów, instalacji, rurociągów i gazociągów oraz materiałów i półproduktów wykorzystywanych w ich przygotowaniu. Kontroli podlegają również części wyposażeniowe z funkcją bezpieczeństwa lub funkcją operacyjną stosowane w urządzeniach ciśnieniowych do przerywania czy kontroli przepływu. Obowiązek certyfikacji zgodnie z dyrektywą PED nie obowiązuje dla dozowników aerozoli, silników, opon, poduszek powietrznych, urządzeń pneumatycznych oraz orurowania w systemach ogrzewania ciepłą wodą.

Dyrektywa o urządzeniach ciśnieniowych PED (Dyrektywa PED2014 / 68 / EU, poprzednio 97/23 / WE) stanowi europejskie ujednolicenie przepisów i wymagań dotyczących urządzeń ciśnieniowych, odnosząc się do urządzeń lub zespołów urządzeń o najwyższym dopuszczalnym ciśnieniu przekraczającym 0,5 bara powyżej ciśnienia atmosferycznego. Urządzenia trafiające na europejski rynek mogą być przygotowane zgodnie z innymi normami (np. amerykańską normą ASME), o ile zostaną dopuszczone do użytku przez odpowiednie organizacje techniczne i będą spełniały wymogi europejskie.

Czym jest ocena zgodności i dlaczego te urządzenia jej podlegają?

Ocena zgodności jest procesem niezbędnym przed wprowadzeniem wyrobu na rynek i powinna być przeprowadzona przez producenta w celu zweryfikowania zgodności gotowego produktu i całego procesu produkcji z przepisami określonymi w obrębie normy PED. Producent zleca przeprowadzenie oceny zgodności jednostce notyfikowanej, która następnie przeprowadza audyt kontrolny wykazujący, że zarówno gotowe urządzenia ciśnieniowe, jak i cały proces ich produkcji i przygotowania są zgodnie z normą. Po zakończeniu oceny zgodności jednostka notyfikowana przyznaje certyfikat zgodności i możliwość stosowania znaku CE.

Podczas oceny zgodności, jednostka notyfikowana sprawdza wybór i oznakowanie materiału, planowane procedury produkcji i spawania urządzenia, kwalifikacje personelu produkcyjnego, a także sam projekt wraz z rysunkami, zestawieniem materiałów i obliczeniami wskazującymi że urządzenie o zadanych parametrach będzie spełniało wymagania normy. Kontroli podlegają także pracownicy oraz materiały produkcyjne, a ocena jest przeprowadzana również podczas nadzoru nad produkcją i końcowych badań wytrzymałościowych po ukończeniu produkcji urządzenia.

Certyfikat ASME

Jak funkcjonuje w tym kontekście certyfikat ASME?

Certyfikat ASME Boiler and Pressure Vessel Code to certyfikat amerykański, względem którego zgodność muszą uzyskać urządzenia ciśnieniowe wprowadzane m.in. na rynek w USA i Kanadzie. Choć w Unii Europejskiej wiążącą dyrektywą w zakresie bezpieczeństwa urządzeń ciśnieniowych jest Dyrektywa PED, dostosowanie produkcji i uzyskanie potwierdzonej certyfikatem ASME jest wystarczającym dowodem prawidłowego przygotowania i bezpieczeństwa urządzeń ciśnieniowych, pod warunkiem uzyskania zgody na certyfikację według ASME od odpowiedniej jednostki nadzoru technicznego. Przepisy ASME, podobnie jak Dyrektywa PED, określają wymogi obowiązkowej certyfikacji producentów, zapewnienia jakości, projektów, materiałów oraz wytwarzania i badania urządzeń ciśnieniowych, w tym kotłów grzewczych i energetycznych, zbiorników ciśnieniowych, rurociągów czy części wykorzystywanych w elektrowniach jądrowych.

Certyfikat ASME jest rozpoznawalny na arenie międzynarodowej, także poza Unią Europejską, więc z perspektywy producentów urządzeń ciśnieniowych chcących rozszerzyć swoją produkcję i zasięg poza UE, uzyskanie certyfikatu zgodności z ASME jest zdecydowanie lepszym wyborem. W ramach oceny zgodności i procesu certyfikacji zostaną ocenione, podobnie jak w przypadku oceny zgodności z dyrektywą PED:

  • dokumentacja techniczna urządzenia,
  • procedury produkcyjne,
  • materiały,
  • kwalifikacje pracowników produkcji,
  • systemy jakości,
  • wyniki badań nieniszczących,
  • kontroli wykonania,
  • raportów z nadzoru produkcji i testy końcowe.