Każdy przedsiębiorca podejmujący działania prowadzące do korzyści finansowych bądź mogące przynieść korzyści stronom trzecim działa w obrębie obowiązującego prawa.
Musi stosować się bezwzględnie do zasad prawnych bez względu na wprowadzane w prawie zmiany. Jednym z obszarów, który w ostatnich latach przeszedł sporo zmian prawnych jest sektor finansowy, a precyzyjniej ustawa o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. W dniu 5 czerwca 2015 r. w Dzienniku Urzędowym UE została opublikowana dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, którą w 2016 roku wprowadzono w życie także w Polsce.
Podmioty jej podlegające muszą wprowadzić więc w swoich szeregach zmiany, które zapewnią im zgodność z obowiązującymi przepisami, a w celu tym korzystają często z oferowanych przez kancelarie prawne usług AML. Na czym polega sama ustawa i w jaki sposób prawnicy pomagają przedsiębiorcom w jej zastosowaniu?
Jedną z głównych grup przedsiębiorców, którzy zgodnie z założeniami nowej ustawy o zapobieganiu wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, są firmy działające w dziedzinie nowych technologii oraz podmioty zajmujące się obrotem kryptowalut, prowadzeniem giełd kryptowalutowych i kantorów krypto.
To właśnie te waluty, ze względu na rosnącą popularność i brak precyzyjnych przepisów je regulujących stanowiły dla finansów największe zagrożenie i mogły być wykorzystywane do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu. Nowa dyrektywa wprowadzona przez UE ma takim praktykom zapobiegać, narzucając na przedsiębiorców zupełnie nowy zakres wymagań w ramach ochrony danych czy konkretnych działań firmy i jej pracowników.
W ramach działań uniemożliwiających pranie brudnych pieniędzy bądź finansowanie terroryzmu, przedsiębiorcy powinni wprowadzić w swoich firmach kompleksowy system zarządzania ryzykiem w obszarze AML, w ramach którego skoncentrują się na tworzeniu procedur i wytycznych zgodnych z założeniami uchwalonej dyrektywy, ale też zrozumiałych dla pracowników wszystkich szczebli i możliwych do stosowania w codziennej pracy.
Ważnym aspektem we wdrażaniu tego typu systemów jest przyjęcie odpowiedniej roli przez kierownictwo firmy, które to ma ponosić odpowiedzialność za realizację obowiązków określonych w ustawie i działania pracowników, ale powinno też czynnie uczestniczyć w opracowywaniu i wdrażaniu zmian proceduralnych.
Jednym z wymogów prawnych w zakresie AML jest odpowiednie udokumentowanie faktu stosowania przepisów związanych z przeciwdziałaniem praniu brudnych pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.
Dokumentacja taka posłuży w racie kontroli jako narzędzie weryfikacji wprowadzonych zmian i stosowania się przez przedsiębiorstwo do wymagań prawnych, dlatego też ważne jest by realnie oddawała stan faktyczny działań firmy i stosowania się pracowników do obowiązujących przepisów.
Wdrożenie wszystkich zmian uwzględniających nową dyrektywę dotyczącą działań z zakresu AML wymaga nie tylko doskonałej znajomości prawa i założeń normy, ale też umiejętnego zastosowania jej w praktyce, dlatego też dobrym pomysłem jest skorzystanie z pomocy doświadczonej kancelarii prawnej specjalizującej się w tej dziedzinie.
Dostosowanie systemu zarządzania ryzykiem w obrębie całej firmy powinno być oparte na wnikliwym audycie wstępnym, przygotowaniu raportów z zaleceniami zmian, analizie ryzyka, przygotowaniu procedur wewnętrznych pod kątem zmian i ich wdrożeniu, przygotowaniu i przeszkoleniu pracowników z zakresu nowych procesów, obowiązków i procedur, a finalnie podsumowaniu całego procesu wdrożenia i właściwym udokumentowaniu zastosowania wymogów AML w praktyce. Pomoc kancelarii prawnej w każdym powyższym aspekcie może okazać się nieoceniona i zaważyć na ostatecznej zgodności ze wszystkimi wymaganiami dyrektywy.
Prawo określa wyraźnie kategorie przedsiębiorstw, które są zobowiązane do dostosowania swoich działań do wymogów unijnej dyrektywy. Instytucje zobowiązane do jej wprowadzenia i niezdolne dopełnić wszystkich obowiązków wynikających z ustawy mogą zostać ukarane zarówno poprzez kary pieniężne w wysokości dwukrotności kwoty osiągniętej korzyści lub unikniętej straty, a jeżeli kwota ta jest niemożliwa do określenia do wysokości równowartości 1 miliona euro, jak i przez pozbawienie wolności od 3 miesięcy do 5 lat w przypadku niedopełnienia obowiązku informacyjnego w stosunku do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej.
Artykuł powstał we współpracy z Kancelarią Prawną we Wrocławiu KHG Group.