Wymagania, które trzeba spełnić podczas audytu ISO 22000
Norma ISO 22000 wprowadzająca standardy dla systemów zarządzania bezpieczeństwem żywności jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych norm w branży spożywczej. Jej założenia łączą w sobie elementy istotne dla systemów zarządzania jakością według ISO 9001 z wymogami w zakresie systemu HACCP, który jest prawnym obowiązkiem firm w branży spożywczej. Wykazując zgodność z normą ISO 22000 i uzyskując certyfikat potwierdzający jej stosowanie, firmy ułatwiają sobie sprostanie prawnym wymaganiom w zakresie standardów ich działania, jednocześnie podnosząc swoją konkurencyjność na rynku i wiarygodność wśród kontrahentów i dostawców. Jakie wymagania należy jednak spełnić podczas audytu ISO 22000, by uzyskać i utrzymać certyfikat normy?
Podstawowe założenia ISO 22000
Międzynarodowa norma ISO 22000 określa wymagania dla systemów zarządzania bezpieczeństwem żywności oraz jakością, wykazując kompatybilność z systemami zarządzania ISO 9001 oraz systemem HACCP. Jej założenia i wymagania obejmują nie tylko obszar produkcji – jako system zarządzania, ISO 22000 skupia się na kontekście organizacji, przywództwie, planowaniu, komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej, działaniach operacyjnych, kontroli zagrożeń, dobrych praktykach i ciągłym doskonaleniu. Zauważyć należy, że każdy z wymienionych obszarów będzie miał pośredni lub bezpośredni wpływ na ostateczną jakość i bezpieczeństwo żywności wytwarzanej lub przetwarzanej w danym zakładzie i zaniedbanie któregokolwiek z nich może doprowadzić nie tylko do powstania niezgodności z obowiązującymi normami prawnymi, ale też problemów z utrzymaniem odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa i jakości.
Twórcy normy ISO 22000 kierowali się zasadą „od pola do stołu”, tworząc wymogi normy w taki sposób, by możliwe było ich aplikowanie do każdej organizacji działającej w obrębie łańcucha dostaw żywności. W związku z powyższym o jej stosowanie i zgodność działań z wytycznymi normy mogą starać się nie tylko przedsiębiorstwa zajmujące się produkcją i przetwórstwem żywności, ale też rolnicy, firmy transportowe, magazyny czy firmy zajmujące się produkcją opakowań dla żywności.
Po co przeprowadzane są audyty normy ISO 22000?
Stosowanie się do wymogów normy ISO 22000 jest dla wielu firm podstawą utrzymania pełnej zgodności z wymogami HACCP i ISO 9001, ale też korzystne z punktu widzenia zysków i skuteczności zarządzania wszystkimi procesami w przedsiębiorstwie. Regularne przeprowadzanie audytów w oparciu o wymogi normy ISO 22000 nie powinno być postrzegane jako działanie negatywne kontrolujące każdy obszar działania i skupione na wytykaniu pojawiających się błędów. Audyt należy traktować jako pierwszą wyjściową informację o możliwych zagrożeniach i obszarach, w których wprowadzenie zmian przyniesie najwięcej korzyści. Wykonując audyty wewnętrzne zgodności z normą ISO 22000 przedsiębiorstwo nie tylko spełnia wymogi wynikające z posiadania certyfikatu normy, ale też daje sobie szasnę na eliminowanie problemów ze zgodnością z normą tak szybko, jak tylko się pojawią.
Głównym celem audytów jest weryfikowanie zgodności działań firmy z ISO 22000 oraz wyłapywanie błędów i luk w systemie zarządzania prowadzących do spadku jakości, bezpieczeństwa lub efektywności produkcji żywności. Na podstawie audytów wyciąga się następnie wnioski i plany dalszego działania w celu eliminacji odkrytych luk systemowych. Aby firma spełniła wymagania audytowe, konieczna jest jej pełna współpraca przy udostępnianiu dokumentacji działań oraz zapewnianiu dostępu do wszystkich obszarów, które mają być skontrolowane. Pełna otwartość, transparentność oraz chęć do współpracy z audytorem przekłada się na rzetelne wyniki audytu oraz jasną wyjściową informację stanowiącą bazę do dalszego doskonalenia się.
Jak przeprowadza się efektywne audyty?
Bez względu na normę, do której chce certyfikować firma oraz osobę lub zespół, który przeprowadzi audyt zgodności z normą, podstawowym elementem decydującym o efektywności audytu są kompetencje audytora. Firma powołująca do tej roli osobę spośród swoich pracowników powinna upewnić się, że ta posiada odpowiednie uprawnienia i kwalifikacje oraz jest w stanie, korzystając ze stosownych narzędzi i schematów prowadzenia audytów wewnętrznych, przygotować i przeprowadzić firmę przez cały proces audytowy bez negatywnego wpływania na prawidłowe funkcjonowanie firmy. Audyt w szczególności nie powinien zaburzać dynamiki pracy na poszczególnych stanowiskach i odwodzić pracowników od wykonywanych przez nich działań. Aby audyt ISO 22000 był w pełni efektywny, jego zakres powinien skupić się na wszystkich mniejszych i większych procesach produkcyjnych w całym łańcuchu dostaw, analizując zgodność podejmowanych działań z założeniami normy ISO 22000 oraz ich przygotowanie do dalszego rozwoju i doskonalenia.
